Voedingscentrum gaat de mist in over Superfoods

Het Voedingscentrum waarschuwt vandaag in het nieuws dat je voorzichtig dient te zijn met het eten van superfoods, omdat de geclaimde gezondheidseffecten van deze voedingsmiddelen onvoldoende wetenschappelijk zijn onderbouwd. Wondermiddelen bestaan inderdaad niet, maar dat superfoods een essentieel onderdeel kunnen uitmaken van een gezond en gevarieerd voedingspatroon is zeker het geval.

Wat zijn superfoods?

superfoods Voordat ik reageer op het nieuwsbericht van het Voedingscentrum wil ik eerst uitleggen wat superfoods zijn, want daar bestaat soms wat verwarring over. Een superfood is simpelweg een voedingsmiddel van hoge kwaliteit dat rechtstreeks uit de natuur komt, puur en onbewerkt. Soms hebben superfoods een (veel) hogere voedingswaarde dan regulier groente of fruit, en soms beschikken ze over bepaalde eigenschappen die je in geen enkel ander voedingsmiddel terugvindt. Onder superfoods vallen overigens niet alleen “exotische” voedingsmiddelen zoals gojibessen en kokosolie, ook veel groente- en fruitsoorten die wij allemaal kennen en dagelijks eten zijn superfoods, denk daarbij bijvoorbeeld aan zoete aardappelen, blauwe bessen, kool en broccoli.

Zijn superfoods inderdaad geen wondermiddel?

Het is goed dat het Voedingscentrum waarschuwt voor voedingsmiddelen die worden ‘gehyped’, het is hun taak om consumenten te waarschuwen voor uitwassen in de voedingsindustrie en dat moeten ze ook zeker doen. En ook ik ben van mening dat wondermiddelen niet bestaan. Een gezond lichaam komt voort uit een gezond en gevarieerd voedingspatroon, dus ik ben net zoals het Voedingscentrum een enorme voorstander van variatie! De suggestie dat het idee wordt gecreëerd dat gewone voeding kan worden vervangen door superfoods klopt dus niet, want niemand die ik ken eet alleen superfoods of zegt dat je dat moet doen. We vullen er allemaal onze voeding mee aan en eten daarnaast ook heel veel andere pure ingrediënten, zoals groenten, zoete aardappelen, fruit, noten, zaden, biologisch vlees en wilde vis.

Het Voedingscentrum zegt dat de geclaimde gezondheidseffecten van voedingsmiddelen zoals kokosvet, algenextracten en hennepzaad onvoldoende wetenschappelijk zijn onderbouwd. Misschien denk je dus nu, waarom zou ik ze dan nog eten? Laten we eens ingaan op de producten die het Voedingscentrum noemt.

Superfoods bevatten voedingsstoffen die in andere voedingsmiddelen minder aanwezig zijn of ontbreken

Superfoods vormen een onderdeel van een gevarieerd voedingspatroon, en specifieke superfoods kunnen daarbij bepaalde voedingsstoffen leveren die andere voedingsmiddelen niet of minder hebben:

•Laurinezuur in kokosolie: één van de gezondste verzadigde vetsoorten is kokosolie, dat voor ca. 92% uit plantaardige verzadigde vetten bestaat. Ongeveer 50% van de vetzuren in kokosolie bestaat uit laurinezuur, dat vergeleken met alle andere verzadigde en onverzadigde vetzuren die er bestaan het meest in staat is het HDL cholesterol (het “goede” cholesterol) te verhogen. (Mensink et al., 2003). Talloze epidemiologische onderzoeken hebben aangetoond dat als het HDL cholesterol naar verhouding toeneemt, je minder kans hebt op hart- en vaatziekten, zoals een ischemische beroerte en een hartinfarct (Rahilly, 2011; Rubins, 2002). Bovendien heeft een naar verhouding hoger HDL cholesterolgehalte een balancerende werking op mensen die lijden aan diabetes type 2 (Mard-Soltani et al., 2012). De bacterieremmende eigenschappen van laurinezuur kunnen daarnaast helpen bij mensen met acne (Nakatsuji et al., 2009; Yang et al., 2009) en de darmflora helpen in balans te brengen (Desbois & Smit, 2010). Van alle voedingsstoffen bevat kokosolie naar verhouding de meeste laurinezuur (ca. 43000 mg per 100 gram)…. vergelijk dat maar eens met ‘gewone’ voedingsmiddelen zoals roomboter (2600 mg per 100 gram) en kaas (1100 mg per 100 gram)! Eén eetlepel (8 gram) kokosolie bevat 3440 mg laurinezuur, en één plak kaas (20 gram) zo’n 220 mg, dus dan begrijp je wel waarom ik kokosolie vanwege het extreem hoge gehalte aan laurinezuur een superfood noem.

•Omega 3 vetzuren in chiazaden, lijnzaad, spirulina en chlorella: Elk mens heeft zowel omega-3, omega-6 als omega-9 vetzuren nodig om gezond te blijven. Echter, alle omega vetzuren werken uitsluitend optimaal als ze in de juiste verhouding in het lichaam aanwezig zijn. Volgens wetenschappers ligt de beste verhouding ergens tussen 1:1 (o.a. Simopoulous, 2006) en 2:1 of nog iets hoger (o.a. Yehuda, 2003), maar de meeste mensen met een Westers voedingspatroon consumeren zo veel omega-6 vetzuren en zo weinig omega-3 vetzuren dat de verhouding soms eerder in de richting komt van 20:1 of nog hoger (Universiteit van Gent, 2003). Als je omega-verhouding uit balans is loop je allerlei gezondheidsrisico’s, zoals een verhoogd risico op hart- en vaatziektes, kanker, infectieziekten en auto-immuunziekten. Uit een onderzoek (Simopoulous, 2008) blijkt bijvoorbeeld dat mensen die de omega-6/3 verhouding terugbrengen naar 4:1 ongeveer 70% minder kans hebben om voortijdig te sterven aan hart- en vaatziektes. Bij mensen met darmkanker die hun ratio terugbrachten naar 2,5:1 werd een significante vertraging in de groei van kankercellen geconstateerd (terwijl dit bij een verhouding van 4:1 niet het geval was), en eenzelfde resultaat was waar te nemen bij vrouwen met borstkanker. Bij een ratio van 2:1 tot 3:1 werden ontstekingen bij patiënten met reumatische artritis sterk afgeremd, en een ratio van 5:1 had een zeer positief effect op mensen met astma. Tot de reguliere voedingsmiddelen die omega-3 vetzuren bevatten behoren walnoten, vissoorten zoals sardines en zalm en sommige groenten zoals pompoen, broccoli en spinazie, maar je moet daar heel erg veel van eten als je voldoende omega-3 vetzuren wil binnenkrijgen: je dient bijvoorbeeld 2 ons vette vis per dag te eten of  5 flinke porties broccoli om voldoende omega-3 binnen te krijgen, terwijl je van chiazaad of lijnzaad nog geen 2 eetlepels nodig hebt om hetzelfde doel te bereiken!

•Fycocyanine in Spirulina: Fycocyanine is een pigmenteiwitcomplex  dat betrokken is bij de fotosynthese in blauwalgen en komt uitsluitend voor in spirulina. Aan de hand van wetenschappelijk onderzoek is aangetoond dat fycocyanine diverse gezondheid bevorderende eigenschappen heeft, en onder andere de hart- en hersenfunctie ondersteunt, tegen oxidatieve stress beschermt en een sterk immuunsysteem bevordert (o.a. J.E. Piñero Estrada et al., 2001; Hirahashi et al., 2002). In alle zoogdieren, waaronder dus ook mensen, wordt fycocyanine bovendien omgezet in fycocyanorubine, een antioxidant die wat betreft structuur erg lijkt op bilirubine, een stof die de cellen beschermt tegen vrije radicalen en in verband wordt gebracht met gezonde hart- en bloedvaten (Stocker et al., 1987; Perlstein et al., 2008). Daarnaast vermoeden wetenschappers dat fycocyanine een belangrijke rol speelt bij stamcelregeneratie, met name van het beenmerg en de rode bloedcellen, en dat het de aanmaak van rode bloedcellen en witte bloedcellen ondersteunt, maar dit moet nog verder bij mensen worden onderzocht (Belay et al., 1996). Fycocyanine komt alleen voor in spirulina (het bestaat voor ca. 16% uit dit pigment), het zit dus in geen enkel ander voedingsmiddel… dit is de reden waarom het een superfood is!

•PPAR’s in Chlorella: Peroxisoomproliferatorgeactiveerde receptoren, beter bekend als PPAR’s, zijn een groep van nucleaire receptoreiwitten in het lichaam die een essentiële rol spelen bij de celdifferentiatie, ontwikkeling en stofwisseling in het menselijk lichaam PPAR’s zijn onder te verdelen in 3 typen die elk een eigen functie in het lichaam hebben, te weten alpha, beta en gamma PPARs. Onderzoeken hebben aangetoond dat activering van PPARs kankerremmend werkt en het risico op hart- en vaatziekten verkleint, maar ook mensen die lijden aan overgewicht of diabetes type 2 hebben baat bij activering van PPARs omdat ze de stofwisseling reguleren (Tachibana et al., 2008).Veel voedingsmiddelen bevatten stoffen die PPAR’s activeren, maar chlorella bevat een significante hoeveelheid van alle drie, vandaar dat chlorella een echt superfood is.

•GLA in hennepzaden: Gamma-linoleenzuur, afgekort GLA, is een omega-6 vetzuur dat slechts in enkele soorten plantaardige voeding voorkomt, waaronder hennepzaden, boekweit, haver en spirulina. Het menselijk lichaam maakt zelf  GLA uit linolzuur (LA), wat voldoende voorkomt in een gezond en gevarieerd voedingspatroon. Echter, ouderen, zieken en mensen met bepaalde voedingsdeficiënties kunnen een tekort aan GLA krijgen omdat zij LA minder goed kunnen omzetten naar GLA (Horrobin, 1993). Daarnaast hebben pilotstudies uitgewezen dat een grotere consumptie van GLA kan helpen bij mensen die lijden aan diabetische neuropathie, reumatische artritis, allergieën, ADHD, eczeem, hoge bloeddruk, menopauzeproblemen, PMS en botontkalking (bron: Complementary and Alternative Medicine Guide, University of Maryland, 2014). In deze gevallen is het belangrijk om voeding te eten die rijk is aan GLA, zoals hennepzaad.

•Chlorofyl in tarwegras: Bladgroen of chlorofyl is het pigment dat bladeren van planten groen laat kleuren. Chlorofyl wordt gebruikt als kleurstof in de voedingsindustrie, maar daarnaast komt het ook van nature voor in veel groene groenten en superfoods. De belangrijkste eigenschap van chlorofyl is dat het een natuurlijke reinigende stof is die de darmen en het bloed zuivert en het lichaam in staat stelt om zuurstof efficiënter op te nemen (Healy, 2009). Daarnaast hebben onderzoekers aangetoond dat tarwegrassap kan dienen als een effectieve alternatieve bloedtransfusie bij kankerpatiënten (Dey et al., 2006), en onderzoekers aan de Universiteit van Wageningen hebben laten zien dat chlorofyl de groei van kwaadaardige tumoren remt bij ratten (Vogel et al., 2005). Als je wat extra chlorofyl wil binnenkrijgen maar niet dagelijks een emmer boerenkool wil eten kan het zinvol zijn om tarwegrassap of een smoothie met tarwegraspoeder te drinken, want deze bevatten in verhouding tot andere groene groenten een zeer hoge concentratie chlorofyl, net zoals spirulina en chlorella trouwens.

Waarom eten mensen superfoods?

Iedereen heeft zo zijn of haar eigen redenen om superfoods te eten. Mijn visie hierop is dat we met z’n allen zo ver zijn gaan afstaan van een gezond, puur voedingspatroon (met alle bewerkte voedingsmiddelen, slechte suikers, varianten op suikers, bewerkte plantaardige vetten in voedingsmiddelen, kunstmatige smaakstoffen), dat onze behoefte om terug te gaan naar de natuur enorm is gegroeid. Veel mensen voelen zich niet goed, en de cijfers liegen er niet over (bronnen: Nationaal Kompas en Hartstichting):

•Diabetes is de meest voorkomende ziekte in ons land

•In 2011 hadden 6,5 miljoen mensen (41 procent) in Nederland matig of ernstig overgewicht. Begin jaren ‘80 was 27 procent van de Nederlanders te zwaar

•Naar schatting 42 tot 51% van alle Nederlanders van 35 tot en met 70 jaar heeft een verhoogde bloeddruk

•In 2009 overleden in Nederland 18.663 mannen en 20.979 vrouwen aan de gevolgen van een hart- of vaatziekte, wat neerkomt op gemiddeld 51 mannen en 57 vrouwen per dag.

•Kanker is de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. De  sterfte aan kanker is in Nederland hoger dan gemiddeld in de Europese  Unie. Nederland is nr. 12 in het lijst van landen waar kanker het meest  voorkomt en bijna 3,5% van alle Nederlanders (570.000 mensen) leeft met kanker of heeft in het verleden kanker gehad.

We zijn met ons eetpatroon de verkeerde kant opgegaan en toename in ziekten laat dat zien. Dit creëert de behoefte om terug te gaan naar de natuur, want onze natuur geeft ons al duizenden jaren geweldige voedingsmiddelen. Superfoods hebben wel degelijk voordelen en eigenschappen die andere voedingsmiddelen niet hebben. Die voordelen zijn de afgelopen eeuwen al bewezen, en veel ook in wetenschappelijke studies, waarvan enkele hierboven vermeld. Dit betekent overigens niet dat je nu alleen nog maar superfoods moet eten…. maar we hebben wel veel meer keuzemogelijkheden om gezond te zijn dan vroeger, en dat is alleen maar positief nieuws!

Geplaatst door alma gaia